به گزارش قدس آنلاین، در سایه افزایش هشدارهای منطقه‌ای و بین‌المللی درباره خطرات اجتناب‌ناپذیر اردوگاه «الهول» در استان حسکه در شمال سوریه که شمار زیادی از افراد مرتبط با گروه تروریستی-تکفیری داعش را در خود جای داده، مرکز مطالعات سیاسی و راهبردی الاهرام در گزارشی به بررسی وضعیت این اردوگاه در ابعاد مختلف پرداخته و نوشت، بعد از سال‌ها درخواستِ بی‌جواب از جامعه جهانی برای ایجاد دادگاه بین‌المللی جهت محاکمه هزاران زندانی در اردوگاه‌ها و پناهگاه‌های سوریه و عراق که وابسته به داعش هستند، در ۱۰ ژوئن ۲۰۲۳ «اداره خودمختار شمال و شرق سوریه» به رهبری نیروهای دموکراتیک سوریه (قسد) اعلام کرد که قصد دارد محاکمه علنی بازماندگان داعش را که از زمان شکست این گروه در عراق و سوریه، دستگیر شده‌اند آغاز کند.

ترسناک ترین مکان دنیا

اعلام این خبر هم‌زمان بود با آغاز یک عملیات چندجانبه در داخل اردوگاه الهول که طی آن اعضای خانواده‌های آواره داعشی از عناصر این گروه تروریستی خواسته بودند برای فراری دادن آنها کاری انجام دهند. اردوگاه الهول در حومه جنوبی شهر الهول در استان حسکه سوریه واقع شده که حدود ۲.۹ کیلومتر مربع مساحت دارد و از خطرناک‌ترین کمپ‌های جهان به شمار می‌رود و ساکنان آن از تندروترین وابستگان داعش هستند و همچنان به ایدئولوژی افراطی و تکفیری این گروه پایبندند.

اردوگاه الهول در سال ۱۹۹۱ در طول جنگ دوم خلیج فارس به درخواست کمیساریای عالی پناهندگان سازمان ملل و با هماهنگی دولت وقت سوریه برای اسکان پناهندگان عراقی که به سوریه گریخته بودند تاسیس شد. این اردوگاه یک بار دیگر در سل ۲۰۰۳ بازگشایی شد؛ جایی که شمار زیادی از آوارگان عراقی بعد از حمله آمریکا به عراق، در این اردوگاه ساکن شدند.

بعد از حمله داعش به سوریه در سال ۲۰۱۱، تا اواسط ۲۰۱۳ اردوگاه الهول در تصرف این گروه تکفیری بود و ساکنان آن فرار کردند. اما در ۱۵ نوامبر ۲۰۱۵ نیروهای قسد موفق شدند تروریست‌های داعش را از این اردوگاه بیرون کرده و کنترل آن را به دست بگیرند. بعد از آغاز عملیات‌های فشرده علیه مواضع داعش در عراق و سوریه و شکست رسمی این گروه تروریستی، اردوگاه الهول تبدیل به محل اسکان آوارگان داعشی و هزاران نفر از خانواده‌های داعش با ملیت‌های مختلف شد. همچنین افراد بالای ۱۴ سال مظنون به فعالیت در داعش نیز به این اردوگاه منتقل شدند. ۹۰ درصد از ساکنان اردوگاه ترسناک الهول را زنان و کودکان تشکیل می‌دهند.

اردوگاه الهول ابتدا با ظرفیت ۴۰ هزار نفر تاسیس شده بود و ۶ بخش داشت اما در سال ۲۰۱۹ که جمعیت این اردوگاه تقریبا به دو برابر ظرفیت آن یعنی ۷۴ هزار نفر رسید، دو بخش دیگر نیز به اردوگاه اضافه شد. در حال حاضر جمعیت این اردوگاه بین ۵۰ تا ۶۰ هزار نفر تخمین زده می‌شود و ساکنان آن از ۵۷ ملیت مختلف هستند.

مهمترین خطرات اردوگاه الهول

همانطور که گفته شد بیش از ۹۰ درصد ساکنان اردوگاه الهول را زنان و کودکان تشکیل می‌دهند که بسیاری آنها را یک بمب ساعتی خطرناک می‌دانند؛ زیرا از متعصب‌ترین و افراطی‌ترین وابستگان داعش به شمار می‌روند. به ویژه اینکه شمار زیادی از این زنان در دوره‌های آموزش نظامی و نیز نیز اجرای حملات تروریستی داعش شرکت کرده‌اند و همچنان به حمایت از ایدئولوژی تکفیری داعش اصرار دارند. از جمله برجسته‌ترین تهدیدات اردوگاه الهول را می‌توان به این شکل بررسی کرد:

-گسترش جنایت و خشونت: آوارگان داعشی که در سال ۲۰۱۹ به اردوگاه الهول منتقل شدند، از خشن‌ترین و افراطی‌ترین افراد وابسته به این گروه تروریستی هستند. در عملیات نظامی گسترده‌ای که نیروهای قسد در مارس ۲۰۲۱ انجام دادند، ۱۸۵ نفر در داخل اردوگاه دستگیر شدند که از هسته‌های خفته داعش بودند. همچنین مقادیر زیادی سلاح و مهمات و سلاح‌های سرد نیز در داخل چادرهای اردوگاه کشف شد.

۲۰۲۱ یکی از خونین‌ترین سال‌های اردوگاه الهول بود که طی آن ۱۲۸ نفر با سلاح سرد و روش‌های وحشتناکی همچون سر بریدن و خفگی و ... در داخل اردوگاه به قتل رسیدند. روزنامه ایندیپندنت در یک مقاله تحقیقی در ۱۲ نوامبر ۲۰۲۱ اردوگاه الهول را یکی از مرگبارترین مکان‌های روزی زمین معرفی کرد. ارزیابی‌ها حاکی از آن است که بیشتر جنایت‌ها در داخل اردوگاه الهول توسط زنان انجام می‌شود.

گردان زنان داعش در اردوگاه الهول چه می‌کنند؟

این زنان متعلق به گردان «الخنساء » داعش هستند که در سال ۲۰۱۴ به عنوان اولین گردان مسلح زنان در داعش تشکیل شد و متشکل از صدها زن سوری و خارجی بود که در عملیات‌های تروریستی خطرناک شرکت می‌کردند. آنها همچنین مسئول نظارت بر اردوگاه‌های خانواده‌های داعش در زمان سیطره این گروه تکفیری بر مناطقی از عراق و سوریه بودند.

عناصر گردان الخنساء طبق احکام شرعی ساختگی که توسط داعش تدوین شده بود، زنان را در اردوگاه‌های خانواده‌های عناصر داعش مجبور به اجرای این احکام می‌کردند و در صورت نافرمانی، مجازات‌های سنگینی برای آنها در نظر گرفته می‌شد و حتی در برخی موارد به طرز فجیعی به قتل می‌رسیدند. بسیاری از این زنان نیز خودشان دست به خودکشی می‌زدند.

علاوه بر آن عناصر گردان الخنساء در داخل اردوگاه الهول حملات زیادی علیه پرسنل سازمان‌های امدادی و نیروهای امنیتی انجام می‌دهند؛ به این بهانه که آنها کافر هستند و باید کشته شوند. بر اساس گزارش پایگاه داده‌های امنیتی امدادگردان، حملات خشونت‌آمیز علیه پرسنل‌های امدادی در اردوگاه الهول از سال ۲۰۲۰ به شکل قابل توجهی افزایش یافته و همین مسئله منجر به کاهش قابل توجه کمک‌های امدادی به ساکنان این اردوگاه شده است.

پرورش نسل جدیدی از تروریست‌های تکفیری

در آوریل ۲۰۱۹ شماری از زنان گردان الخنساء با افتخار مقابل دوربین‌های تلویزیون فریاد زدند و گفتند که «ایمان راسخ ما توسط کافران نابود نخواهد شد، این ایدئولوژی در فرزندان ما نیز کاشته شده و ما هرگز پشیمان نخواهیم شد و به راه خود ادامه می‌دهیم؛ زیرا دولت خلافت داعش برمی‌گردد». جالب توجه است که در زمانی این زنان مقابل دوربین‌های خبرنگاران این حرف‌ها را می‌زدند، کودکان داعشی در اردوگاه نیز خبرنگاران را تهدید به سلاخی به بهانه «کافر بودن» آنها می‌کردند.

اطلاعات نشان می‌دهد که زنان گردان الخنساء یک برنامه و استراتژی در داخل اردوگاه الهول ترسیم کرده‌اند که بر مبنای آن، این اردوگاه را تبدیل به مرکزی برای آموزش ده‌ها هزار کودک داعشی کنند. این دوره آموزشی شامل تحمیل ایدئولوژی تکفیری داعش، نحوه استفاده از سلاح سرد و گرم، سر بریدن و انجام عملیات‌های انتحاری و بمب‌گذاری می‌شود و هدف آنها آماده‌سازی نسل جدیدی از عناصر داعش است. این زنان می‌گویند که کودکان داعشی باید میراث پدرانشان را احیا کرده و از کسانی که پدران آنها را دستگیر کردند یا کشتند انتقام بگیرند.

ازدواج کودکان برای تروریست‌پروری

ازدواج نوجوانان پسر ۱۳ تا ۱۶ ساله با دختران و زنان داعشی در اردوگاه الهول یکی از رایج‌ترین روش‌ها در اردوگاه الهول با هدف به دنیا آمدن فرزندان بیشتر و افزایش تعداد حامیان داعش است. به گزارش سازمان دیده‌بان حقوق بشر، اردوگاه الهول سوریه هر ماه شاهد تولد ۶۰ نوزاد است؛ به این معنا که از سال ۲۰۱۹ تاکنون حدود ۳۵۰۰ نوزاد داعشی در این اردوگاه متولد شد و نرخ زاد و ولد در اردوگاه الهول به دلیل ازدواج کودکان در این اردوگاه همچنان رو به افزایش است.

علاوه بر آن، مادران در اردوگاه الهول فرزندان خود را علیه همه عناصر بیرونی اردوگاه از جمله نیروهای امنیتی و امدادی و کارمندان سازمان‌های بین‌المللی و .. تحریک می‌کنند و به آنها تلقین می‌کنند هرکسی که خارج از «بیعت» داعش باشد کافر محسوب می‌شود و کشتن او واجب است.

در چارچوب همین جنایت‌های وحشتناک در داخل اردوگاه الهول، یک نوجوان ۱۶ ساله در گفتگو با یکی از خبرنگاران گفت که دوست خود را که احساس می‌کرد مخالف داعش است با ده ضربه چاقو به قتل رساند و مادرش دستور قتل او را داده بود. در یک مورد دیگر یک کودک ده ساله داعشی در الهول مقابل خبرنگاران فریاد می‌زد: «شما دشمنان خدا هستید. ما دولت اسلامی هستیم. شما شیطانید و من شما را با چاقو می‌کشم یا با بمب منفجرتان می‌کنم».

تقویت شبکه‌های مالی داعش

داعش از حضور زنان و کودکان در اردوگاه الهول برای تقویت شبکه مالی خود با راه اندازی کمپین‌های کمک‌های مردمی در شبکه‌های اجتماعی و اپلیکیشن‌های مختلف استفاده می‌کند که بارزترین آنها عبارتند از : فیس بوک و تلگرام. استفاده از سیستم‌های مالی جدید مانند ارزهای دیجیتال و اپلیکیشن‌های انتقال پول الکترونیکی به بهانه کمک به زنان و کودکان در اردوگاه الهول، از جمله روش‌های داعش برای جمع‌آوری پول است.

زنان و کودکان داعشی با استفاده از تلفن همراه‌هایی که مخفیانه وارد اردوگاه کرده‌اند کلیپ‌هایی از خود با هدف تحریک احساسات جهانی جهت جمع‌آوری کمک‌های مالی تهیه و در شبکه‌های اجتماعی منتشر می‌کنند. در نتیجه همین اقدامات، آنها توانسته‌اند هزاران دلار و یورو از سراسر جهان جمع کنند. بخشی از این پول‌ها برای تامین بودجه مالی داعش و حملات تروریستی آن صرف می‌شود و بخش دیگری از آن نیز به قاچاقچیانی که با داعش در سوریه و عراق همکاری می‌کنند، داده می‌شود تا زنان و کودکان داعش را از اردوگاه الهول فراری دهند. از این پول‌ها همچنین به عنوان رشوه برای نگهبانان و ماموران امنیتی اردوگاه الهول نیز هزینه می‌شود تا داعشی‌ها راحت تر از اردوگاه فرار کنند.

شیوع جرایم و سوءاستفاده‌های جنسی از زنان و کودکان

زنان و کودکان بزرگترین طعمه‌های جنایت‌ها و سوءاستفاده‌های جنسی در اردوگاه الهول هستند. این زنان و کودکان-چه دختر و -چه پسر در اغلب موارد به شکل شبانه ربوده شده و به مناطق اطراف اردوگاه منتقل می‌شوند و مورد تجاوز جنسی قرار می‌گیرند. در برخی موارد دیگر نیز نیروهای امنیتی اردوگاه از تمایل زنان اروپایی برای فرار از اردوگاه جهت سوءاستفاده جنسی از آنها استفاده می‌کنند. ناگفته نماند که قراردادهای ازدواج صوری و ساختگی نیروهای امنیتی اردوگاه با زنان داعشی با هدف فراری دادن آنها از اردوگاه یکی دیگر از روش‌های سوءاستفاده جنسی از این زنان است.

از سوی دیگر زنان داعشی در اردوگاه الهول که به دنبال فرار هستند اغلب طعمه قاچاقچیان می‌شوند و فریب آنها را می‌خورند. این قاچاقچی‌ها بعد از فراری دادن زنان داعشی از اردوگاه، آنها را ربوده و مورد تجاوز جنسی قرار می‌دهند. موارد زیادی از این دست در اردوگاه الهول اتفاق افتاده و در بسیاری از موارد سرنوشت این زنان داعشی مشخص نشده است.

شبیه‌سازی «دانشگاه جهادی» در عراق

زندان‌ها و بازداشتگاه‌ها یکی از محیط‌های مناسب برای پیدایش و گسترش ایدئولوژی افراطی و تروریستی به شمار می‌روند که تجارب تاریخی تعدادی از سرکرده‌های گروه‌های تروریستی این امر را ثابت می‌کند. شمار زیادی از سرکرده‌های گروه‌های تروریستی و تکفیری در دوره‌هایی که در زندان‌ها و بازداشت‌گاه‌ها بوده‌اند، توانسته‌اند شماری از افراد حاضر در آنجا را به سمت گرایش‌های افراطی خود بکشانند. تحریک احساس نفرت و نارضایتی نسبت به دولت‌ها و وضعیت جامعه در کشورهای مختلف از جمله روش‌ها برای جذب عنصر تروریستی در زندان‌هاست.

زندان «بوکا» یکی از معروف‌ترین بازداشت‌گاه‌هایی است که محل پرورش تروریست‌های خطرناک به شمار می‌رود. این زندان در دوره اشغالگری آمریکا در عراق در سال ۲۰۰۳ تاسیس شد که به آن «دانشگاه جهادی» و «مکتب القاعده» نیز می‌گفتند؛ زیرا هزاران تن از رهبران حزب بعث عراق و عناصر افراطی از جمله افراد وابسته به القاعده در این زندان بودند که توانستند عناصر زیادی را در داخل زندان جذب کنند که شمار زیادی از آنها بعدا به داعش پیوستند. «ابوبکر البغدادی» سرکرده پیشین داعش یکی از همین افراد بود. «ویل ماکنز» کارشناس امور گروه‌های تروریستی در سال ۲۰۱۵ در گزارشی اعلام کرد: بیشتر افرادی که وارد زندان بوکا شدند هنگام ورود به زندان هیچ گرایشی نداشتند اما با گرایش «جهادی» (تکفیری) از این زندان خارج شدند.

با وجود زمینه‌های تاریخی و ژئوپلیتیکی متفاوت بین اردوگاه الهول و زندان بوکا، اما شباهت‌های زیادی بین ساکنان آنها وجود دارد؛ به ویژه اینکه زندان بوکا درواقع به نوعی سکوی پرتاب داعش بود. از جمله این شباهت‌ها می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

-حملات مکرر به نیروهای امنیتی و تشدید خشونت در داخل اردوگاه با هدف قدرت‌نمایی و ایجاد رعب و وحشت میان افرادی که گرایش داعشی ندارند و وادار کردن آنها به تبعیت از افکار داعش.

-ایجاد دادگاه‌های ساختگی شرعی و اجرای قوانین افراطی و مجازات سنگین برای کسانی که دستورات داعش را زیر پا می‌گذارند.

-ازدحام بالای جمعیت و دشوار شدن روند جداسازی کامل تکفیری‌ها با افرادی که ایدئولوژی افراطی ندارند.

آینده ترسناک الهول

اما به طور کلی درباره آینده اردوگاه الهول و ساکنان آن همواره سناریوهای خطرناکی ترسیم شده و بسیاری این اردوگاه را شبیه به یک بمب ساعتی می‌دانند که در صورت انفجار یه فاجعه بزرگ جهانی به بار خواهد آورد. عناصر داعش از ابتدای سال ۲۰۲۳ تاکنون حدود ۱۰۶ عملیات تروریستی در مناطق تحت سیطره قسد و به ویژه اطراف اردوگاه الهول انجام داده‌اند.

سازمان دیده بان حقوق بشر سوریه اخیرا در گزارشی اعلام کرد، هرگونه تهدید امنیتی در اطراف اردوگاه الهول از جمله حمله ترکیه به نیروهای قسد فرصتی برای داعش خواهد بود تا مجددا به سازماندهی و تقویت خود بپردازد و عملیات‌های تروریستی را با شدت بیشتری از سر بگیرد. این وضعیت همچنین فرصتی برای تقویت روند قاچاق زنان و کودکان داعشی از اردوگاه الهول و فراری دادن آنها به سمت مقرهای داعش در عراق و سوریه است.

به این ترتیب می‌توان گفت که تداوم انفعال سازمان‌های جهانی و فرار کشورهای اروپایی از مسئولیت برای بازگرداندن تبعه‌های خود که در اردوگاه الهول هستند، همه راهکارها جهت برچیدن این اردوگاه و کاهش خطر آن را زیر سوال می‌برد؛ زیرا تعداد زیادی از زنان و کودکان داعش در الهول ملیت اروپایی دارند اما دولت‌های آنها به دلیل ترس از نشر ایدئولوژی تروریستی و تکفیری، اجازه بازگشت این افراد را نمی‌دهند. افزایش تحرکات مشکوک داعش در سوریه که طبق شواهد موجود در چارچوب استراتژی آمریکا جهت استفاده دوباره از کارت داعش در منطقه است، این خطرات را بیشتر کرده و به تنش‌های امنیتی در اردوگاه الهول دامن می‌زند و به معنای وجود سناریوهای خطرناک در این اردوگاه است.